بره موم، که به عنوان پروپولیس نیز شناخته می‌شود، یک ماده رزینی است که توسط زنبورهای عسل تولید می‌شود. این ماده که برای محافظت از کندو و زنبورها در برابر بیماری‌ها و آلودگی‌ها به کار می‌رود، ترکیبی از شیره درختان، موم زنبور و بزاق زنبورها است. بره موم به دلیل خواص ضدباکتری، ضدقارچ، ضدویروس و ضدالتهابی خود، از دوران باستان تا به امروز در طب سنتی و مدرن مورد استفاده قرار گرفته است.
بره موم چیست و چگونه تولید می‌شود؟
فرآیند تولید بره موم :
تولید بره موم توسط زنبورهای عسل شامل مراحل زیر است:
جمع‌آوری مواد اولیه : زنبورهای کارگر با جمع‌آوری شیره درختان و گیاهان، مواد اولیه بره موم را تامین می‌کنند. این شیره‌ها می‌توانند از درختان سوزنی‌برگ یا درختان همیشه‌سبز باشند.
ترکیب با بزاق و موم : زنبورها شیره‌های جمع‌آوری شده را با بزاق و موم خود مخلوط می‌کنند. این ترکیب به عنوان یک ماده چسبناک و خمیری شکل به نام بره موم شکل می‌گیرد.
استفاده در کندو : بره موم تولید شده توسط زنبورها برای مهر و موم کردن سوراخ‌ها و ترک‌های کندو، تقویت دیواره‌ها و حفظ دمای داخلی کندو (حدود 35 درجه سانتی‌گراد) استفاده می‌شود. این ماده همچنین به جلوگیری از ورود شکارچیان و میکروب‌ها به داخل کندو کمک می‌کند.
ویژگی های بره موم :
رنگ و بافت : رنگ بره موم از سبز تا قهوه‌ای تیره متغیر است و حالت آن در دماهای مختلف تغییر می‌کند؛ در هوای سرد ترد و شکننده و در هوای گرم نرم و چسبناک می‌شود.
ترکیبات شیمیایی : بره موم شامل حدود 50 درصد رزین گیاهی، 30 درصد موم، 10 درصد اسیدهای چرب ضروری، 5 درصد گرده گل و 5 درصد دیگر مواد مختلف است. این ترکیب بسته به منطقه جغرافیایی و نوع گیاهانی که زنبورها به آن‌ها دسترسی دارند، متفاوت است.
کاربردهای بره موم :
بره موم به دلیل خواص متعددی که دارد، در زمینه‌های مختلف بهداشتی و درمانی استفاده می‌شود:
ضد میکروب : بره موم دارای خواص ضدباکتری، ضدقارچ و ضدویروس است و به عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ضد التهاب : خواص ضدالتهابی بره موم باعث می‌شود که در درمان التهاب‌ها و بیماری‌های مرتبط با التهاب موثر باشد.
ترمیم زخم‌ها : بره موم می‌تواند به بهبود و ترمیم زخم‌ها کمک کند. این ماده باعث افزایش تولید کلاژن و تسریع فرآیند ترمیم پوست می‌شود.
تقویت سیستم ایمنی : مصرف بره موم می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و بدن را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها مقاوم‌تر کند.
درمان اختلالات گوارشی : بره موم در درمان اختلالات گوارشی مانند زخم معده و کولیت اولسراتیو موثر است و می‌تواند به بهبود سلامت دستگاه گوارش کمک کند.
بره موم، این ماده رزینی و چسبناک که توسط زنبورهای عسل تولید می‌شود، دارای خواص بی‌نظیری است که از دوران باستان تا به امروز در طب سنتی و مدرن مورد استفاده قرار گرفته است. با درک فرآیند تولید و ویژگی‌های آن، می‌توان به اهمیت این ماده در حفظ سلامت و بهبود بیماری‌ها پی برد و از آن به عنوان یک داروی طبیعی بهره‌برداری کرد.
بره موم دارای خواص ضدباکتری، ضدقارچ، ضدویروس، ضدالتهاب و آنتی‌اکسیدان است. این خواص باعث شده تا بره موم به عنوان یک ماده مؤثر در درمان و پیشگیری از بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد. ترکیبات شیمیایی موجود در بره موم شامل فلاونوئیدها، فنولیک اسیدها، و ترکیبات ترپنی است که هر کدام نقش مهمی در فعالیت‌های بیولوژیکی این ماده ایفا می‌کنند.
کاربردهای بره موم در صنعت داروسازی
کاربردهای دارویی بره موم :
ضدباکتری و ضدقارچ : بره موم به دلیل خواص ضدباکتری و ضدقارچ خود، در درمان عفونت‌های باکتریایی و قارچی موثر است. این ماده می‌تواند به عنوان یک جایگزین طبیعی برای آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده شود و در جلوگیری از رشد باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک مفید باشد.
ترمیم زخم‌ها و التیام پوست : بره موم به دلیل خاصیت ضدالتهابی و تحریک تولید کلاژن، در ترمیم زخم‌ها و التیام پوست موثر است. محصولات دارویی حاوی بره موم می‌توانند در بهبود زخم‌های سوختگی، بریدگی‌ها و زخم‌های دیابتی مورد استفاده قرار گیرند.
تقویت سیستم ایمنی : مصرف بره موم می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند و بدن را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها مقاوم‌تر کند. این خاصیت به ویژه در فصل‌های سرد سال که شیوع بیماری‌های عفونی بیشتر است، اهمیت دارد.
درمان بیماری‌های دهان و دندان: بره موم به دلیل خواص ضدباکتری و ضدالتهابی خود، در محصولات بهداشتی دهان و دندان مانند خمیر دندان‌ها و دهان‌شویه‌ها استفاده می‌شود. این محصولات می‌توانند به پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها، کاهش التهابات لثه و رفع بوی بد دهان کمک کنند.
ضد سرطان : برخی تحقیقات نشان داده‌اند که بره موم دارای خواص ضدسرطانی است و می‌تواند رشد سلول‌های سرطانی را مهار کند. این خاصیت به دلیل وجود ترکیبات فلاونوئیدی و فنولیک اسیدها در بره موم است که به عنوان آنتی‌اکسیدان‌های قوی عمل می‌کنند.
داروهای ساخته شده با بره موم :
Propolets : یک محصول دارویی حاوی بره موم که برای درمان و پیشگیری از عفونت‌های دهان و گلو استفاده می‌شود. این قرص‌ها دارای خواص ضدباکتری و ضدالتهابی هستند و می‌توانند به کاهش درد و التهاب گلو کمک کنند.
Propolis Ointment : پماد حاوی بره موم که برای ترمیم زخم‌ها و التیام پوست استفاده می‌شود. این پماد می‌تواند در درمان زخم‌های سوختگی، بریدگی‌ها و زخم‌های دیابتی موثر باشد.
Propolis Tincture : تنتور بره موم که به عنوان یک محلول ضدعفونی‌کننده طبیعی استفاده می‌شود. این محلول می‌تواند به درمان عفونت‌های قارچی و باکتریایی پوست کمک کند.
Propolis Toothpaste : خمیر دندان حاوی بره موم که به حفظ سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. این خمیر دندان می‌تواند به پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها، کاهش التهابات لثه و رفع بوی بد دهان کمک کند.
1. واکنش‌های حساسیتی : یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی بره موم، واکنش‌های حساسیتی است. افرادی که به محصولات زنبور عسل حساسیت دارند، ممکن است پس از مصرف بره موم دچار علائمی مانند تورم، قرمزی، خارش و کهیر شوند. در موارد شدیدتر، ممکن است علائم آنافیلاکسی شامل تنگی نفس و کاهش فشار خون نیز رخ دهد. این واکنش‌ها بیشتر در افرادی دیده می‌شود که به گرده گل یا نیش زنبور حساسیت دارند.
2. مشکلات گوارشی : مصرف بره موم می‌تواند در برخی افراد باعث مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ، و اسهال شود. این عوارض جانبی معمولاً در اثر مصرف بیش از حد یا حساسیت به ترکیبات موجود در بره موم رخ می‌دهد. برای جلوگیری از این مشکلات، توصیه می‌شود مصرف بره موم را با مقدار کمی شروع کرده و به تدریج افزایش دهید.
3. اختلالات انعقادی : بره موم می‌تواند با برخی داروهای ضدانعقاد خون مانند وارفارین تداخل داشته باشد و خطر خونریزی را افزایش دهد. بنابراین، افرادی که داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند، باید قبل از استفاده از بره موم با پزشک خود مشورت کنند.
مضرات بره موم
4. تحریکات پوستی : استفاده موضعی از بره موم ممکن است در برخی افراد باعث تحریکات پوستی شود. این تحریکات می‌تواند شامل خارش، قرمزی و التهاب باشد. اگر پس از استفاده از بره موم دچار این علائم شدید، بهتر است مصرف آن را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.
5. مشکلات تنفسی : بره موم ممکن است در برخی افراد باعث مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس و سرفه شود. این مشکلات به ویژه در افرادی که به آسم یا آلرژی‌های تنفسی مبتلا هستند، شایع‌تر است. مصرف بره موم در این افراد باید با احتیاط و تحت نظر پزشک باشد.
6. عوارض در کودکان : مصرف بره موم برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی‌شود. سیستم ایمنی کودکان در این سنین هنوز به طور کامل توسعه نیافته است و مصرف محصولات زنبور عسل، از جمله بره موم، می‌تواند خطر واکنش‌های حساسیتی را افزایش دهد.
نحوه اثرگذاری بره موم بر حافظه
کاهش استرس اکسیداتیو : استرس اکسیداتیو یکی از عوامل اصلی در ایجاد اختلالات شناختی و کاهش حافظه است. ترکیبات آنتی‌اکسیدانی موجود در بره موم، مانند فلاونوئیدها و فنولیک اسیدها، می‌توانند رادیکال‌های آزاد را خنثی کرده و از آسیب به سلول‌های مغزی جلوگیری کنند. این فرآیند به حفظ سلامت و کارایی نورون‌ها کمک می‌کند و در نتیجه، حافظه و عملکرد شناختی بهبود می‌یابد.
افزایش جریان خون به مغز : بره موم می‌تواند به بهبود جریان خون و اکسیژن‌رسانی به مغز کمک کند. ترکیبات فعال موجود در این ماده باعث گشاد شدن عروق خونی می‌شوند که این امر منجر به افزایش جریان خون و تامین بهتر مواد مغذی و اکسیژن به سلول‌های مغزی می‌گردد. این بهبود جریان خون می‌تواند عملکرد شناختی و حافظه را تقویت کند.
تقویت سیناپس‌ها و پلاستیسیتی عصبی : بره موم با تاثیر مثبت بر سیناپس‌ها، یعنی نقاط اتصال بین نورون‌ها، می‌تواند به تقویت ارتباطات عصبی و پلاستیسیتی مغزی کمک کند. پلاستیسیتی مغزی به توانایی مغز در تغییر و تطبیق با تجربیات جدید و یادگیری اشاره دارد. تقویت سیناپس‌ها و پلاستیسیتی مغزی به بهبود حافظه و قابلیت‌های یادگیری منجر می‌شود.
کاهش التهاب‌های مغزی : التهاب‌های مزمن مغزی می‌توانند به آسیب نورون‌ها و کاهش عملکرد شناختی منجر شوند. بره موم دارای خواص ضدالتهابی است که می‌تواند به کاهش التهاب‌های مغزی کمک کند. این خاصیت ضدالتهابی از طریق مهار تولید مواد التهابی مانند سیتوکین‌ها و پروستاگلاندین‌ها عمل می‌کند.
تحقیقات متعدد نشان داده‌اند که مصرف بره موم می‌تواند به بهبود عملکرد شناختی و حافظه کمک کند. به عنوان مثال، مطالعاتی که بر روی مدل‌های حیوانی انجام شده‌اند، نشان داده‌اند که بره موم می‌تواند از کاهش حافظه ناشی از استرس اکسیداتیو جلوگیری کند و عملکرد شناختی را بهبود بخشد. همچنین، برخی مطالعات بالینی نیز نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های حاوی بره موم می‌تواند به بهبود حافظه و تمرکز در افراد مسن کمک کند.
نحوه اثرگذاری بره موم بر حافظه
نحوه مصرف بره موم برای تقویت حافظه :
برای بهره‌مندی از خواص تقویتی بره موم بر حافظه، می‌توان از مکمل‌های حاوی این ماده استفاده کرد. بره موم به صورت کپسول، پودر، عصاره و حتی به صورت خام در دسترس است. مصرف روزانه یک تا دو گرم بره موم به صورت منظم می‌تواند به بهبود حافظه و عملکرد شناختی کمک کند. البته بهتر است قبل از شروع مصرف، با پزشک خود مشورت کنید تا از مناسب بودن آن برای شرایط خاص خود اطمینان حاصل کنید.
سخن پایانی
در این مقاله بره موم رو باهم مرور کردیم اما موضوعی که باید بهش بپردازیم که اهمیت بالایی دارد خرید عسل طبیعی است. چرا که در دنیای امروزی برند ها و شرکت های مختلف شروع به تولید انبوه انواع عسل ها کردنند که عمدتا اعتمادی به ارگانیک یا طبیعی بودن انها نیست. در صالح ارگانیک با تولید و فروش انواع عسل طبیعی یا عسل ارگانیک فضایی برای اطمینان صدرصدی در خرید شما فراهم شده.
